Salihi Brüksel’de; İran AB Nükleer Enerji İşbirliği Gelişiyor

İran İslam Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Yardımcısı ve İran Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Belçika ve AB yetkilileri ile ikili ilişkilerin geliştirilmesini görüşmek için bir heyet başkanlığında Brüksel’e gitti.

İran İslam Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Yardımcısı ve İran Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Ali Ekber Salihi, Brüksel’de İran ve AB arasındaki barışçıl nükleer işbirliğini inceleyecektir.

AB, Enerji Komiseri Kanyyth’in daveti üzerine dün Brüksel’e giden Salihi, AB yetkililer ile çeşitli konuları inceleme fırsatı bulacaktır.

Salihi Brüksel ziyaretinde AB Enerji komiserinin yanı sıra, AB Dış politika ve Savunma komiseri ile de görüşecektir.

Salihi ayrıca Belçika Dışişleri Bakanı ve diğer bazı yetkilileri ile ili ülke arasındaki işbirliği yollarını özellikle nükleer enerji konusunda işbirliğini inceleyecektir.

Bilindiği üzere İran ile 5+1 grubu arasında varılan nükleer anlaşma ardından İran nükleer çalışmaları normal sürecini yaşamakta ve şimdi de Salihi bu ziyaretinde AB ile nükleer işbirliği alanını geliştirmek niyetindedir. Salihi’nin ayrıca Belçika ile işbirliği alanında bir takım anlaşmalara da imza atması bekleniyor.

Bu ziyaret öyle bir ortamda yapılmaktadır ki nükleer anlaşmanın imzalanması üzerinden bir yıl geçmiş ve bu süre içinde nükleer anlaşma muhtelif açılardan sınanmıştır. Kapsamlı Ortak Eylem Planı KDEP’in icrasında bir takım zaaf ve güçlü noktalar bir arada bulunuyor. Ancak KOEP’e hangi açıdan bakılırsa bakılsın bu anlaşmanın bir takım gereklilik ve taahhüdünün mevcut olduğu görülmektedir ki taraflar bu taahhütleri yerine getirmekle yükümlüdürler. İran şimdiye kadar bizzat karşı tarafın da itiraf ettiği gibi kendi yükümlülük ve sorumluluğunu aynen yerine getirmiş bulunuyor. Bu mesele UAEA Genel müdürü Amano’nun bir kaç gün önce yayınladığı raporda da açıkça belirtilmiştir. Buna rağmen son günlerde özellikle batıda bir takım çevreler KOEP’le ilgili bir takım asılsız suçlamalar gündeme getirerek bu anlaşmaya karşı gerçek dışı kampanya başlatmışlardır. Bu iddialardan biri, İran’la varılan resmi anlaşma metninin yanı sıra gizli bir takım anlaşmaların da imzalandığını ve bu gizli anlaşmalar uyarınca İran’ın anlaşmanın kırmızı çizgilerini reddetmesine imkan tanındığını bildirdi.

Bu asılsız iddialar derhal başta Ali Ekber Salihi Olmak üzere İranlı yetkililer tarafından reddedildi.

Nitekim İAEK Başkanı Ali Ekber Salihi, İran Batı ile hiç bir gizli nükleer anlaşması olmadığını vurguladı.

Kiodo News’un sorusuna cevap veren Salihi, İran KOEP nükleer anlaşmasının yanında Batılı güçlerle hiç bir gizli anlaşması olmadığını, bunu söyleyenlerin yanlış bilgilendirilmiş olabileceğini kaydetti.

KOEP, İran ile Amerika arasında var olan ikili bir anlaşma değil. Bilakis bu anlaşma Amerika, Rusya, İngiltere, Fransa, Çin ve Almanya ülkelerinden oluşan 5+1 grubu ve AB dış ilişkiler sorumlusu ile İran arasında varılan uzun ve çetin görüşmeler sonrası bir anlaşmadır. Bunun için KOEP resmi anlaşmasının yanı sıra İran Amerika arasında gizli bir anlaşma metninin daha bulunduğu iddialarının bizzat Amerika’da bazı çevrelerce dile getirtilmesi gerçekte bu anlaşma sonucu İran’ın elde etmiş olduğu üstün kazanım ve başarının küçük gösterilmesine yönelik ortaya atılmış asılsız iddiadan başka bir şey değil. Elbette uzmanlar bu iddiaların daha ziyade Amerika’da yaklaşmakta olan başkanlık seçimlerinde bir iç malzeme olarak kullanılmasına yönelik olduğunu ve KOEP anlaşmasıyla alakalı olmadığını belirtiyorlar.

Salihi’nin Brüksele gitmesi aslında İran’ın kendi nükleer haklarını savunma ve asılsız bir takım meselelerin bu olaya gölge düşürmemesi konusunda ne kadar kararlı olduğunu göstermektedir. Dolayısıyla İran’ın nükleer hedeflerinin tahakkuku konusundaki tevafuk gizli bir anlaşma olmadığı gibi hatta tarafların yerine getirmekle yükümlü oldukları anlaşmanın bir parçasıdır. Bu taahhütlerden biri İran’ın ürettiği ağır suyun satın alımı, Erak Reaktöründe yeni projelerin geliştirilmesi ve İran nükleer teknolojisinde araştırma programlarının geliştirilmesi hususunda ajansın İranla yakın işbirliği içinde olması  bu anlaşmanın bazı maddeleridir.

İAEK Başkanı Ali Ekber Salihi’nin Brüksel ziyareti de bu çerçevede değerlendirilmelidir.