Amerika’nın Başarısız Varşova Girişimi

Amerika Ortadoğu yaklaşımı doğrultusunda ” Ortadoğu’da Barış ve Güvenlik” başlıklı iki günlük bir oturum gerçekleştiriyor. Bu oturum dün ve bugün olmak üzere Polonya’nın başkenti Varşova’da düzenleniyor. Washington bu oturuma 70 ülkeyi çağırdığını iddia ediyor.

Amerika’nın onlarca ülkenin dışişleri bakanını Varşova oturumuna çağırması iddialarına karşın çoğu hükümetler bu oturuma katılmayacaklarını bildirdiler. Amerika Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ise bu oturumun oluşturulmasını duyurduğunda bu oturumun hedefini Ortadoğu’da özgürlük ve istikrarın İran’ın bölgesel nüfuzu ile mücadele etmeye yapılan vurgu sayesinde arttırılması  olarak açıklamıştı.

Pompeo açıklamasında şunları kaydetti:” Bu oturum her şeyden ziyade İran’a odaklanacaktır. “

Amerikalılar bu oturumda bazı ülkeleri bir araya getirerek İran aleyhine uluslararası bir konsensüs sağlayabileceklerini zannediyorlar. Amerika’nın asıl gayesi bu oturumu İran’ın bölgesel varlığının aleyhinde bir ortama dönüştürmektir.

Buna rağmen 4+1 Grubunun bu oturumu soğuk tepkiler ile karşılaması Washington’un bu hedefe ulaşmasında büyük engeller ile karşı karşıya geleceğini gösteriyor. Rusya, Ortadoğu bölgesinin etkili aktörlerinden biri olarak açık bir şekilde bu oturuma karşı olduğunu beyan etmiştir. Ruslar bu oturumu Bercam Nükleer Anlaşmasının yenilgiye uğratılması doğrultusunda atılan bir adım olarak değerlendirmektedir. Avrupa’nın büyük ülkeleri dahi bu oturuma dışişleri bakanından alt düzeyde bulunan makamlar ile katılmıştır.

Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Mass İran kaşıtı Varşova oturumuna katılmayacağını sadece Dışişleri Bakanlığından bir makamın bu konferansa katılacağını duyurdu. Daha önce de Avrupa Birliği Dış Siyaset Temsilcisi Federica Mogherini gibi kimi Avrupalı makamlar bu konferansa katılmaya istekli olmadıklarını veya katılmayacaklarını bildirmişlerdi.

Kimi Avrupa ülkelerinin Bakan düzeyinde İran aleyhindeki Varşova konferansına katılmaması, Brüksel ve Washington arasındaki ihtilafların derinleştiğine işaret ediyor. Böylece göründüğü gibi bu oturum soğuk bir ortamda düzenlenip Amerika’nın İran aleyhindeki amaçlarına ulaşamadığı bir şekilde bitecektir.

Bu oturumun İran karşıtı yaklaşımına yönelik eleştirilerin artması ile Amerika Dışişleri Bakanı açık bir şekilde çark ederek bu oturumun konularını ve başlıklarını değiştirdi. Amerika Dışişleri Bakanlığının son bildirisinde, bu konferansta ” bölgesel krizler ve bu krizlerin siviller üzerindeki etkisi” ” füze kalkınması ve çoğaltmanın yasaklanması” ” enerji sektöründeki siber güvenlik ve yeni tehditler” ve ” radikalizm ile mücadele” gibi meselelerin ele alınacağını bildirdi.

Analistlere göre Amerikan makamları Varşova oturumunun ilgi görmemesi yüzünden oturumun konularını ve başlıklarını değiştirmeye karar verdiğini düşünüyorlar. Böylece Amerika, oturumun konularını çeşitlendirip başka ülkelerin dışişlerinin bu oturuma katılmaması riskini azaltmak istemiştir.

Burada dikkat edilmesi gereken nokta ise bu oturuma katılan ülkelerin makamları ve dışişlerinin de bir birleri arasında ihtilaflar ve görüş ayrılıkları yaşamasıdır. İşte bu görüş ayrılıklarından dolayı Amerika’nın bu oturumdaki İran aleyhine konsensüs oluşturmada başarısız olacağına kesin gözü ile bakılıyor.

İran İslam Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Muahmmed Cevad Zarif ise bir süre önce paylaştığı Tweet’te Polonya ve Varşova konferansı katılımcılarına şöyle bir hatırlatmada bulundu:” Amerika’nın İran aleyhindeki gösterisine katılan ülkeler ya ölmüşler ya saygılarını kaybetmişler ya da kenara itilmişlerdir. İran ise her zamankinden daha güçlüdür. “

Böylece İran karşıtı Varşova oturumu, Rusya, Lübnan ve Irak gibi ülkelerin katılmadığı ve Washington’un Avrupalı ortaklarının da yarım yamalak katılımı ile gerçekleşmektedir.

İran açısından bu oturum İran’ın bölgesel siyasetleri ve tutumlarına hiçbir etkisi olmayacaktır.

İran İslam Cumhuriyeti Silahlı Kuvvetleri Genel Kurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakırî ise Varşova konferansını “değersiz” niteleyerek şöyle dedi:” Bu konferans İran’ın işlerinde ve gücünde bir etkisi olmayacaktır. “